کلیات دیوان عبید زاکانیUbayd Zakani

خواجه نظام‌الدین عبیدالله زاکانی معروف به عبید زاکانی شاعر، نویسنده و طنزپرداز ایرانی قرن هشتم هجری است که طبق شواهد موجود در اواخر قرن هفت یا اوایل قرن هشت ه.ق. در یکی از توابع قزوین چشم به جهان گشود.علت مشهور بودن او به زاکانی نسبت داشتن او به خاندان زاکان است که این خاندان تیره‌ای از «عرب بنی خفاجه» بودند که بعد از مهاجرت به ایران به نزدیکی قروه درجزین از توابع همدان رفتند و در آن ناحیه مستقر شدند. وی در شیراز به دانش اندوزی پرداخت.

عبید از بزرگان ادبیات ایران است که آثار طنز و لطایف او از شهرت بیشتری برخوردارند. او دستی در سرودن انواع شعر مانند غزل، قصیده، رباعی، مثنوی، قطعه، ترکیب بند، ترجیع بند و تضمین داشته و در تمام آن ها از مهارتی بالا برخوردار بوده. عبید لطیفه پردازی توانمند و نکته پردازی قهار بود آن چنان که بخش عمده هنرش در این زمینه ظهور کرد. کتاب حاضر شامل کلیات آثار اوست.

دلداده را ز تیر ملامت گزند نیست

دیوانه را طریقه‌ی عاقل پسند نیست

از درد ما چه فکر وز احوال ما چه باک

آنرا که دل مقید و پا در کمند نیست

فرهاد را که با دل شیرین تعلقست

رغبت به نوشدارو و حاجت به قند نیست

هرجا که آتش غم دلدار شعله زد

جان برفشان به ذوق که جای سپند نیست

بس کن عبید با دل شوریده داوری

بیچاره را نصیحت ما سودمند نیست